Kasteelstad ’s-Heerenberg

‘s-Heerenberg is in Nederland de enige stad waarbij de burcht (die zijn naam aan de stad gaf) binnen de muren lag van de versterkte vestingwal met rondelen en een grachtenstelsel die om de stad heen lagen. Met recht een kasteel-stad dus. Kasteel Huis Bergh is een van de grootste en mooiste kastelen van ons land. Eeuwenlang was het een versterkte burcht van de heren en later graven Van den Bergh; vanaf de 17e eeuw was het een lustslot. De Wal was onderdeel van de verdedigingswerken rond de stad en het kasteel. Hij is nog voor een groot deel te zien en nodigt uit voor een heerlijke wandeling rond kasteel en stad. Kasteelstad ’s-Heerenberg heeft alles te bieden dat het Berghse land zo aantrekkelijk maakt: prachtige natuur, eeuwenoude geschiedenis en een fijn verblijf met allerlei activiteiten en evenementen én een heerlijke keuken.

Meer »

De stad door de eeuwen heen

In de stad stonden in de late middeleeuwen ongeveer 135 huizen waarin ongeveer 700 burgers woonden, behalve veel ambachtslieden en kooplieden ook het dienstpersoneel van de graaf. De vestingwerken rond kasteel en stad zijn in de 15e eeuw aangelegd en mogelijk in de eerste helft van de 16e eeuw. Van de 17 muurtorens zijn er drie gereconstrueerd en de stadsmuur is hier en daar gemarkeerd. Van de twee imposante stadspoorten resten slechts historische tekeningen en foto’s van de blootlegging van hun fundamenten. Verder lag er om kasteel en stad een binnengracht en een buitengracht en een aantal rondelen waar men kanonnen kon opstellen. Bij het begin van de Tachtigjarige Oorlog bleken de verdedigingswerken niet meer in staat de vijand buiten te houden. In 1568 viel de Spaanse bezetting in een mum de stad binnen en bezette het kasteel voor vele jaren.

Het grootste deel van de Wal, een rijksmonument, is nu nog intact en biedt een heerlijke wandeling rond de stad. Oude straatjes en monumentale panden voeren je terug in de tijd.

Tijdens stadswandelingen onder leiding van een gids hoor je de oude verhalen over alles wat je tegenkomt. Een van de verhalen gaat over het vreselijke lot van Mechteld ten Ham.

Mechteld ten Ham

In 1605 werd oudere dame Mechteld ten Ham in ’s-Heerenberg ervan beschuldigd dat ze een heks was. Men zou bij haar vreemde zaken hebben gezien en er werden mensen em dieren ziek of overleden waarmee ze contact had gehad. Ze wilde persé haar naam zuiveren door een gerechtelijk proces ondanks de raad die ze kreeg om dat niet te doen. Maar iedereen in de stad getuigde tegen haar. Na verschrikkelijke martelingen bekende ze onder hoge druk dat ze een heks was. Toen was er geen weg meer terug, ze werd veroordeeld tot de brandstapel, en zo geschiedde. Zij was de laatste vrouw in Bergh die dit vreselijke onrecht is aangedaan.

In het Stadsmuseum Bergh dat zich op een steenworp afstand van het kasteel in de binnenstad bevindt, is het verhaal van Mechteld te zien. Ook is een prachtige maquette te zien van de vestingstad op schaal 1:400 anno 1550. De meeste monumenten die nu nog in de stad te zien zijn bestonden toen ook al. De maquette is dan ook een goed uitgangspunt om de stad te gaan verkennen.

MEER INFORMATIE:

• Voor meer informatie zie de website van Kasteelstad ’s-Heerenberg
• Bijzonder jaarlijks evenement Kasteelstad Verlicht 
• Stadsmaquette in Stadsmuseum Bergh